Aslında blogumda yazmak istediğim değişik konular var. Bunlardan biri de Dışişleri Bakanlığı’nın Mecliste görüşülmekte olan ve önümüzdeki günlerde yasalaşması beklenen yeni Teşkilat Kanunu. Özellikle genç hariciyeci adaylarına yeni yasanın neler getirdiğini, başlatılan reform çalışmalarıyla gelecek on yıllarda nasıl bir dışişleri bakanlığı kurgulandığını anlatmayı planlıyordum. Ancak e-Pasaport konusunun henüz gündemden düşmediğini görünce, belki de son bir kez e-Pasaport projesindeki gelişmeleri sizlerle paylaşmak istedim.

Bu projede görev aldığımda, yeni pasaportlarımızın onca yıldan sonra nihayet hayata geçeceği düşüncesinin, konuyla ilgilenen kişilerde bir heyecan yaratacağını sanıyordum. Oysa öyle olmadı. Kimileri, önceki yıllarda yaşanan denemeler gibi, bu çalışmanın da sonuçsuz kalacağını düşünüyordu. Kısa sürede önemli bir mesafe alınınca ve duyuruları yapılan hizmetler öngörülen zamanlarda devreye girince bir çok kişi bu defa başarılı olunabileceğine inanmaya başladı.

1 Haziran tarihi yaklaştığında ise pasaportların teknik özelliklerinden çok, belki de haklı olarak, pasaport harçlarının yüksekliğine vurgu yapıldı. “Seyahat özgürlüğü“ne yönelik siteler açılarak bu konuda başlatılan bir kampanya İnternet üzerinden etkili olmaya başladı. Bu arada, “e-Pasaportlar yoksa sahiden çipsiz mi?” başlıklı yazımda da belirttiğim gibi, pasaportların içinde aslında çip de olmadığı, devlet tarafından kandırıldığımız dedikodusu bile kulaktan kulağa zihinlere kaydedilmeye çalışıldı.

Pasaport harçlarının diğer ülkelere göre bizde yüksek olduğunu hepimiz biliyoruz. Ama kısa bir süre önce önemli bir adım atıldı ve Bakanlar Kurulu kararı ile pasaport cüzdan bedeli ve harç miktarları çok önemli oranlarda azaltıldı. Önceleri 138 Liraya aldığımız cüzdanların bedeli hem Türkiye’de, hem de yurt dışında 50 Liraya düşürüldü. Süreyle ilgili harç miktarlarında da yaklaşık yüzde elli civarında bir indirim sağlandı ve böylece pasaport almak mali yönden de kolaylaşmış oldu. Ama pasaport harçlarındaki indirimler konusunda belli başlı gazetelerimizin İnternet kullanıcıları tarafından yazılan yorumları okumanızı öneririm. Bir olumlu görüş varsa, buna karşılık on görüş de “aslında bunun gerçek bir indirim olmadığı” yönündeydi. Hatta bazı yorumcular bu değişikliğin kamuoyu tarafından yanlış anlaşıldığını, gerçekte böyle bir indirimin yapılmadığını bile yazdılar. Ama, her şeye rağmen harç indirimi kararı hafta başından itibaren uygulamaya geçti ve bu tür yorumların da sonu geldi.

Haziran ayı başında e-Pasaport başvurularında bazı sorunlar yaşandı. Sorunların önemli bir bölümü başvuru belgeleriyle birlikte talep edilen fotoğrafların biyometrik özelliklerde olmamasından kaynaklanıyordu. Bunun sonucunda çok sayıda yeni pasaport başvurusu sistem tarafından reddedildi. Fotoğrafları kabul edilmeyen vatandaşlarımız da bir kere daha emniyet müdürlüklerine ve konsolosluklara gitmek zorunda kaldılar. Bu durumun hem vatandaşlarımız, hem de başvuruyu kabul eden birimlerimiz için ek güçlüklere neden olduğunu gözlemledik. Aradan henüz bir ay geçmeden bu sorun büyük ölçüde giderildi. Fotoğraflarda yaşanan sorunların oranı toplam başvuru sayısına göre oldukça azaldı.

e-Pasaport teknik alt yapısını, başvuruların randevu sistemiyle alınması üzerine kurgulamıştık. Aslında bu sistem bugün de bu şekilde devam ediyor. Ancak özellikle yeni pasaporta acilen ihtiyaç duyan bazı vatandaşlarımız zamanında randevu almadıkları için güç durumda kaldılar. Bunun üzerine randevu ile başvuru alan emniyet müdürlüklerinde, randevu düzenine ek olarak gün içinde randevusuz gelen kişiler için de başvuru imkanı sağlandı. Bu uygulama her ne kadar tüm başvuruların randevu ile yapılmasının sağlayacağı rahatlık konusunda geri adım atmamıza neden olsa da, pratikte günlük başvuruları kolaylaştırdı. Bununla birlikte yurt dışındaki tüm başvuruları tamamen randevu sistemi ile yapmaya devam ediyoruz. Bu uygulamanın zaman içerisinde diğer konsolosluk işlemlerini de tamamen randevu sistemi ile karşılamak için oldukça verimli çalışan bir teknik alt yapı oluşturacağını düşünüyoruz.


e-Pasaport web sayfalarından ve Çağrı Merkezi üzerinden alınan randevu taleplerinin yönetimini bilişim alt yapımızdan yararlanarak güçlü bir şekilde sürdürmeyi planlıyoruz. Halihazırdaki uygulamamız ile Türkiye’den randevu talebinde bulunan vatandaşlarımıza randevu aldıkları gün, randevularından belirli bir süre önce SMS mesajı gönderilerek randevuları hatırlatılıyor. Başvuru sonrasında da başvurunun hangi aşamada olduğu yine web sitesi üzerinden ve Çağrı Merkezi aracılığıyla izlenebiliyor. Başvuru İzleme Sistemi özellikle Türkiye’den yapılan başvuranlar için gereğince etkin kullanılamıyordu. Ancak son yapılan teknik düzenlemelerle artık yalnız yurt dışından yapılan başvurular değil, Türkiye’den yapılan başvurular da hem web sitesi üzerinden hem de Çağrı Merkezi aracılığıyla kolaylıkla takip edilebiliyor.

Eğer pasaport başvurusu Türkiye’den yapıldıysa tanzim merkezinde basılan pasaportlar sahiplerine iletilmek üzere PTT’ye teslim edildiğinde sisteme otomatik olarak PTT gönderi izleme numarası da kaydediliyor. Böylece epasaport.gov.tr adresi üzerinden bağlanılıp “Başvuru İzleme Sistemi” tıklandığında gönderilen zarfın, o anda PTT’nin hangi ofisinde veya aracında olduğu bilgisi de ekranda görüntülenebiliyor. Bu hizmet 0216 444 3020 numaralı Çağrı Merkezi’nden de alınabiliyor.

Uygulamanın hayata geçmesinden bu yana Türkiye’den ve yurt dışından başvuruda bulunan on binlerce vatandaşımız yeni pasaportlarını aldılar. Biz de dışişleri bakanlığı olarak diplomatik e-Pasaport düzenlemeye devam ediyoruz. Başvurularda yaşanan sorunların her geçen gün azalması, proje grubuna, hizmetin kalitesinin daha da arttırılması konusunda yeni çalışmalar yapma imkanı da veriyor. Yakında, başvurular sırasında yaşanan sıkıntıları mümkün olduğunca ortadan kaldırmayı ve günün başvurularını, aynı gün içerisinde karşılayıp postaya vermek için gerekli çalışma düzenine geçmiş olacağız. Bunun hemen sonrasında da yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza da pasaportlarını daha kısa süre içerisinde teslim edebilecek alt yapıyı kurmak için yeni çalışmalar yapacağız.

Şimdi gündemimizde pasaport geçerlik sürelerinin 10 yıla çıkarılacağı Pasaport Kanunu tasarısının Meclisimizde kabul edilmesi var. İçişleri Bakanlığımız tarafından yapılan hazırlıkların son aşamada olduğunu, yeni kanun tasarısının bu yasama döneminde uygulamaya geçirilmesi ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu bilginize sunmak isterim.

e-Pasaport ile ilgili bu bilgilerden sonra yine bir hatırlatma yapayım: Siz veya yakınlarınız yakın bir zamanda e-Pasaport başvurusunda bulunacaksanız, aman fotoğraflarınızın biyometrik özellikte olduğuna ve diğer başvuru belgelerinizin yanınızda bulunduğuna dikkat ediniz…

—————-

Not: 1. e-Pasaport talebinde bulunan bazı kişiler yazdıkları yorumlarda, harç indiriminden önce yeni pasaport başvurusu yaptıklarını söyleyerek yeni uygulamaya nazaran fazla harç ödediklerini belirtiyor ve bu farkların kendilerine ödenmesini talep ediyorlar. Maalesef Harçlar Kanunu böyle bir geri ödemeye imkan vermiyor. Ben de ilk e-Pasaport sahiplerinden olmak amacıyla ilk gün başvurmuş ve pasaport cüzdanı için 138 TL ödemiştim. Eşim daha geç başvurdu ve 50 TL ödedi. Maalesef bu uygulama konusunda yapılabilecek bir işlem bulunmuyor.

2. Blogdaki yazılarıma aldığım bazı yorumlarda, böyle teknik bir konuda neden bir diplomatın görev aldığı soruluyor. Bu vesileyle bu tür endişeleri de gidermek isterim. İçişleri ve dışişleri bakanlıkları görevlilerinden oluşan ekibimizde değişik mesleklerden yöneticiler yanında çok güçlü bir teknik ekip de bulunuyor. Bilgisayar mühendislerimizin ve programcılarımızın gece-gündüz demeden bu projeyi daha başarılı düzeylere taşımak için çalıştığından, dolayısıyla projenin güvenli ellerde olduğundan emin olabilirsiniz.

.