Diğer kurumlar gibi biz de, Dışişleri Bakanlığı olarak her yıl memuriyet sınavı açıp bakanlığımıza genç diplomatlar alıyoruz. Son üç yıl içinde başta Afrika ülkeleri olmak üzere, dünyanın dört bir yanında yeni büyükelçilikler ve başkonsolosluklar açtığımız için personel ihtiyacımız da geçmiş yıllara göre arttı. Bu nedenle ilk kez bu yıl daha çok sayıda memur almayı planlıyorduk. Açtığımız sınavlara ilgi de yüksek olunca sınav maratonu yorucu, ama yorucu olduğu kadar bizler için heyecan verici geçti. Çoktan seçmeli ve yazılı sınavların ardından üç yüzden fazla gencimizin katıldığı sözlü sınavları da geride bıraktık. Bugün sınav sonuçlarını hem İnternet sayfamızda yayınladık, hem de sınava katılan gençlerimize e-postalar göndererek kendilerini bilgilendirdik.
Meslek Memurluğu sınavında 100 aday, Konsolosluk ve İhtisas Memurluğu (KİM) sınavında ise 101 aday başarılı elde etti. Bu yılki sınavlar, daha çağdaş, adil ve kapsayıcı bir sınav sistemi oluşturmak için hazırlanan Sınav Yönetmeliği’nin getirdiği yeni unsurların olumlu sonuçlarının görüldüğü bir süreç oldu.
Öncelikle, tüm adayların “online” olarak sınava başvurması sağlandı; böylelikle özellikle başvuran adaylar açısından büyük bir emek ve maliyet tasarrufu elde edildi. Başka şehirlerden sınava başvuran adayların sınava başvuru evraklarını getirmek için Ankara veya İstanbul’a gelmesi gerekliliği de ortadan kaldırıldı. 
Yeni yönetmeliğin getirdiği unsurlar, Bakanlığa olan sınav başvurularının önceki yıllara oranla rekor bir düzeye ulaşmasıyla olumlu etkilerini gösterdi. Ülkemizin hemen her köşesinden, yine neredeyse hemen her üniversitesinden sınavlara başvuru oldu. Meslek Memurluğu için toplam başvuru sayısı 1.835 iken KİM’de bu sayı 3.645’e kadar çıktı.
Bununla birlikte, Meslek Memurluğu sınavının ilk aşamasını oluşturan çoktan seçmeli sınavı geçen ilk 300 aday içerisinde Sosyoloji, Tarih, Psikoloji veya Halkla İlişkiler ve Tanıtım mezunu yalnızca 1 aday bulunduğu, diğer adayların çoğunlukla Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, İktisat gibi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bölümlerinden geldiği görüldü. Bu durum, diğer bölümlere sınava başvuru hakkı verilmesine rağmen, bu bölümlerden Bakanlığımıza girebilmek için bir adayın çok ciddi bir şekilde “alan bilgisi” (uluslararası ilişkiler, diplomasi, uluslararası hukuk ve iktisat gibi) konularına hakim olması gerektiğini bir kez daha ortaya çıkardı.
Meslek Memurluğu sınavının çoktan seçmeli aşamasını geçenler içerisinde 45 adayla en başarılı olan üniversite Boğaziçi Üniversitesi olurken, onu 37 adayla İstanbul, 34 adayla Ankara, 25 adayla ODTÜ ve 21’er adayla Marmara ve Gazi Üniversiteleri izledi. 284 adayın birinci dili İngilizce iken, 16 adayınki Fransızca’ydı. İkinci dili Almanca olan ise 4 aday bulunuyordu. Çoktan seçmeli sınavı kazanan 300 adayın KPSS ortalaması 90,5; çoktan seçmeli sınavdaki ortalama net puanı (100 soruda) 81,7; yaş ortalaması ise 26,2 idi.
Sonuçta, Meslek Memurluğu sınavının son aşaması olan sözlü sınavı da geçerek başarılı olan 100 adayın genel profiline baktığımızda, sınav sisteminin hedeflediği neticeleri büyük ölçüde verdiği görülmektedir. Öncelikle 23 farklı üniversiteden aday başarılı oldu, bunların içerisinde Boğaziçi 24, Bilkent 12, İstanbul 10, ODTÜ 9, Marmara 8 ve Ankara 7 adayla en başarılı üniversiteler oldu. Esasen bu üniversiteler Bakanlığımıza yıllardır öğrenci veren ana eğitim kurumlarımızdır. Kimi sınavlarda üniversitelerin kazanan aday bakımından başarı sıralaması değişmekle birlikte, üniversiteler değişmemektedir. Bununla birlikte, pek çok farklı üniversiteden bir veya iki aday olsa da sınavı kazanmıştır. Bu üniversitelerin bir bölümünün ilk defa Dışişleri Bakanlığı’na meslek memuru olarak bir mezununu kazandırdığı anlaşılmaktadır. Bu durumun bu üniversitelerdeki öğrencilerin Bakanlığımız sınavlarına ilgisini arttıracak olması muhakkaktır. TOBB, Süleyman Demirel, Sakarya, Karadeniz Teknik Üniversitesi, yeditepe Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesini bakanlığımıza ilk kez meslek memuru gönderen üniversiteler arasında sayabiliriz.
Fakülte dağılımına baktığımızda ise İktisadi ve İdari Bilimler, Siyasal Bilgiler, İktisadi-İdari ve Sosyal Bilimler, Beşeri ve Sosyal Bilimler gibi bölümlerin 77 adayla büyük oranı teşkil ettiği görülüyor. İşletme Fakültesi’nden 8, Hukuk Fakültesi’nden 5, Sanat ve Sosyal Bilimler’den 5, İktisat Fakültesi’nden 3, Uygulamalı Bilimler’den 3’er aday başarılı oldu.
Sınavın Dışişleri Bakanlığı açısından bir başka olumlu boyutu ise pek çok başka devlet kurumundan adayın sınavı başarıyla geçtiğinin anlaşılmasıyla ortaya çıktı. Bu durum, Bakanlığımızın devlet bürokrasisi içerisindeki önemli konumunu bir kez daha gösterdi. Bakanlığımızı tercih ederek, sınavda başarılı olan adaylar arasında, İçişleri Bakanlığı, Sayıştay, Sermaye Piyasası Kurulu, BDDK, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Savunma Sanayi Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, TRT gibi kurumlarda çalışan memurlar bulunuyor.
KİM sınavında ise çoktan seçmeli sınav düzenlenmeyip başvurular içerisinde KPSS puanı en yüksek ilk 500 aday yazılı aşamaya çağrıldı. 500. adayın KPSS puanı 87,8 adayların tümünün KPSS ortalaması ise 90,5 idi. İlk 500 aday içerisinde 90’ı ODTÜ, 65’i Hacettepe, 50’si Ankara, 39’u Boğaziçi, 36’sı İstanbul Üniversitesindendi. 122 adayın bölümü Uluslararası İlişkiler, 57’si İşletme, 45’i İktisat, 27’si İngiliz Dili ve Edebiyatı, 25’i Mütercim Tercümanlıktı.
Sonuçta başarılı olan 101 adaya baktığımızda şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: En fazla başarılı olan üniversite 24 adayla Hacettepe olurken onu, 15 ile ODTÜ, 8 ile Boğaziçi, 7 ile Gazi, 5 ile Bilkent ve 4’er adayla Ankara ve Marmara Üniversiteleri izledi. Mezun olunan bölümler açısından Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümleri 31 adayla ilk sırada yer alırken, Mütercim-Tercümanlık 12, İngiliz Dili ve Edebiyatı 9 adayla önde yer aldı.
KİM sınavında, sınav sisteminde getirilen değişikliklerle elde ettiğimiz sevindirici bir diğer sonuç ise Mühendislik-Mimarlık Fakültelerinden adayların da Bakanlığımıza kazandırılması oldu. 3 Elektrik-Elektronik Mühendisi, 2 Matematikçi, 2 Kimya Mühendisi, 1 Endüstri Mühendisi, 1 Bilgisayar Mühendisi, 1 Havacılık ve Uzay Mühendisi, 1 İnşaat Mühendisi kazanan adaylar arasında. Bu gelişmeyi, Bakanlığımızda karar alım ve iş oluşum süreçlerinin farklı birikimlerin etkisiyle zenginleşmesi sonucuna yol açması açısından önemli buluyoruz.
Yine bir diğer olumlu unsur, “KİM-Diğer Diller” sınavında 4’ü Arapça, 3’ü Rusça ve 1’i Çinceden olmak üzere 8 adayın başarılı olmasıdır. Öte yandan, 101 adayın 13’ü Fransızca, 6’sı ise Almanca biliyor. Bakanlığımızın şiddetle ihtiyaç duyduğu az bilinen-konuşulan dillere vakıf memur sayımızın artmasıyla özellikle bu ülkelerle ilişkilerden sorumlu siyasi ve ekonomik dairelerimize pozitif katkıları daha fazla gözle görülür hale gelecektir.
Sonuç olarak, Bakanlığımıza ülkemizin pek çok farklı üniversitesi ve bölümünden, yine farklı eğitsel birikim ve iş tecrübelerine sahip adayın kazandırıldığına, Bakanlığımızın ihtiyaç duyduğu kalifiye insan gücünün bir nebze de olsa karşılandığına inandığımız bir sınav dönemini de geride bıraktık. Önümüzdeki dönemde, yukarıda değindiğim gibi alan bilgisi ile özellikle yabancı dil bilgisi düzeyi Bakanlık sınavında başarılı olmak açısından çok ciddi öneme sahip olmaya devam edecek. Diplomat olmayı gaye edinen bütün öğrencilere yeni sınavlar açılmadan şimdiden yukarıdaki istatistikleri de dikkatle inceleyerek kendilerini hazırlamaya başlamalarını öneriyorum.
.
Not: Bakanlığımızda yeni açılacak sınavlarla ilgili bazı yorumlar alıyorum. Yorumlarda ad ve e-posta adresi olmadığı için bu soruları cevaplamak maalesef mümkün olamıyor. Her türlü sorularınızı perd@mfa.gov.tr adresine iletebilirsiniz.
