Turizm gelirleri ülke ekonomileri için önemli. Bu nedenle, ülkeler turistleri kendilerine çekebilmek için kıyasıya rekabet içindeler. Dünya Turizm Örgütü’nün verilerine göre Türkiye 2014 yılında 41 milyon yabancı turistle dünyanın en fazla ziyaret edilen 6. ülkesi oldu. Geçen yıl turizmden elde ettiğimiz gelir ise 34 milyar Dolardı. Önümüzdeki yıllarda ilk beş içine girip turizm gelirimizi artırmak istiyoruz.
Dışişleri Bakanlığı olarak ülkemize turist akışında kilit bir konumda bulunuyoruz. Türkiye’ye seyahat etmek isteyen yabancılara vize vermek Bakanlığımızın sorumluluğunda. Geçen yıl ülkemizi ziyaret eden yabancıların yaklaşık yüzde 60’ı vize muafiyetinden yararlandı. Geriye kalan yaklaşık 16 milyon kişi ise ziyaretleri öncesinde vize aldılar.
Bakanlığımızın vize verebilecek yurtdışı temsilciliklerinin sayısı son dönemde sağlanan artışla 214’e ulaştı. Basit bir hesaplamayla, eğer 2014 yılında tüm turist vizesi taleplerini temsilciliklerimize yönlendirmiş olsaydık, her bir temsilciliğimizin mesai günlerinde ortalama 300’ün üzerinde vize düzenlemesi gerekecekti. Oysa biz bu tür işlemleri mümkün olduğunca elektronik ortamda yapmayı, dış temsilciliklerimizin daha çok ülkemizin tanıtımı faaliyetleriyle ilgilenmelerini arzu ediyoruz. Zaten dış misyonlarımızın yaklaşık 4 bin personelle vize yükünü tek başlarına kaldırmaları da pratikte mümkün değil.
Ayrıca, özellikle yabancı işadamlarının iş görüşmeleri için vizelerini süratle almaları dış ticaretimizin gelişmesi açısından da önem taşıyor. Bu bakımdan turizmin sektörünün yanı sıra iş dünyamız da vize taleplerinin caydırıcı olmadan ve hızlı biçimde sonuçlandırılması beklentisi içinde.
Bir süre öne alınan bir kararla belirli ülke vatandaşlarının bazı şartları taşımaları kaydıyla sınır kapılarımızda vize almaları mümkün hale geldi. Böylece temsilciliklerimizin üzerindeki yük büyük ölçüde hafiflemiş oldu. Ama zaman içinde artan turist sayısıyla birlikte sınır kapılarımızdaki vize bankolarının önündeki kuyruklar da uzadı ve mevcut uygulama sürdürülemez hale geldi.
Dışişleri Bakanlığı olarak bu tıkanıklığı bilişim altyapımızı kullanarak nasıl çözebileceğimizi düşündük ve e-Vize sistemini geliştirdik. Önce kendi aramızda, sonra ilgili diğer kurumların temsilcileriyle toplantılar yaptık. Uygulamanın mimarisini belirledik. Daha sonra Bakanlığımızın uzmanları yazılım ve tasarım çalışmalarını tamamladılar ve 17 Nisan 2013 sabahı sessizce e-Vize Başvuru Sistemimizi canlı yayına aldık.
Sistem özetle şu şekilde işliyor: Vize talebinde bulunanlar kimliklerine, seyahat belgelerine ve seyahat tarihlerine ilişkin bilgileri paylaşıyorlar. Sistem kullanıcı bilgilerini otomatik olarak Emniyet Genel Müdürlüğümüzün yurda girişi yasaklılar listesinden sorguluyor (temsilciliklerimizde alınan vize başvurularında da aynı liste sorgulanıyor). Kişi ülkemize girişi yasaklı ise bir uyarı notuyla en yakın temsilciliğimize yönlendiriliyor. Yasağa takılmayan kişiler ise ödeme aşamasına geçiyor. Kredi veya banka kartıyla yapılan ödemeler anlaşmalı bir Türk bankası tarafından tahsil ediliyor ve düzenli olarak Hazineye aktarılıyor. Ödeme işlemi tamamlandıktan sonra e-Vize oluşturuluyor ve bir örneği kullanıcıya elektronik ortamda iletiliyor. Aynı zamanda, e-Vize bilgileri anlık olarak tüm sınır kapılarımızla paylaşılıyor. Tüm bu işlemler ortalama 3 dakika içinde ve hiçbir memurun müdahalesi olmadan gerçekleşiyor.
e-Vizeler birlikte kullanılacakları pasaportlarla birlikte geçerli. Yani gerçek olmayan bilgilerle e-Vize almak teknik olarak mümkün olmakla birlikte bu geçersiz vizelerle ülkemize giriş yapmak mümkün değil. Anlaşmalı hava yolu şirketleri ilk kontrolleri yabancılar daha uçağa binmeden yapıyorlar. Ülkemize girişte ilgili memurlar pasaportları sistemlerine okuttuklarında e-Vize bilgilerine ulaşıyorlar. Basılı vizeye ihtiyaç duyulmayan bu uygulamada sahtecilik yapmak mümkün değil.
Kullanıcıların telefonla ya da yazılı olarak sorularını iletebilecekleri bir destek mekanizması da geliştirdik. Bildirilen sorunlara 7 gün 24 saat, anında cevap verebiliyoruz. Aldığımız geri bildirimleri analiz ederek uygulamayı sürekli olarak geliştiriyoruz.
Zaman içinde bilgi notlarını zenginleştirdik, dil sayısını ve ödeme yollarını artırdık. Grup başvurularını mümkün hale getirdik. Seyahat şirketleri müşterileri için toplu başvuru yapabiliyorlar. Grubun her üyesi için tüm süreçleri tekrarlamak yerine bir listeyi sisteme yüklemek yeterli. Vize almadan sınırlarımıza gelenler için de İstanbul havalimanında e-Vize kiosklarını devreye aldık. Kiosklardan ortalama 1 dakika içinde e-Vize alınabiliyor.
Bu şekilde, 2014 yılında 6 milyonun üzerinde e-Vize düzenledik. Geçtiğimiz ay, toplamda verdiğimiz e-Vize sayısı 10 milyonu, tahsil ettiğimiz harç ise 300 milyon Doları geçti. e-Vizeden tahsil ettiğimiz harç miktarı yurtdışında tüm konsolosluk işlemlerinden tahsil ettiğimiz harç miktarından daha fazla.
Uygulamanın yönetim modülü üzerinden başvurulara ilişkin tüm verilere topluca erişebiliyoruz. İleri güvenlik önlemleriyle korumakta olduğumuz bu veritabanı ülkemizi ziyaret edenlerle ilgili çeşitli istatistikler üretmemizi mümkün kılıyor. Örneğin, saniyeler içinde uyruklarına, başvuru tarihlerine, ülkemize seyahat tarihlerine, yaş gruplarına veya seyahat belgelerine göre tablolar dökebiliyoruz. Bu bilgiler turizm planlamaları bakımından oldukça değerli.
Aslında bugün birçok ülke e-Vize uygulamasına sahip. Bunların bazıları vize başvuru formunu ve vize sürecine ilişkin bilgileri içeren web siteleri. Bazılarında ise vize formunu sistem üzerinden doldurup gerekli belgeleri tarayarak formunuza ekleyebiliyorsunuz. Belgelerin incelenmesi ve vizenin düzenlenmesi manuel olarak yapılıyor ve sürecin tamamlanması günler alıyor.
Farklı kurumların veri tabanlarını kullanan, manuel herhangi bir işlemin yapılmadığı ve 3 dakika gibi kısa süre içinde sonuçlanan bir başka e-Vize uygulaması bulunmuyor dünyada. Bu nedenle, diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlar e-Vize uygulamamıza yoğun ilgi gösteriyorlar. BM, ICAO, ve AGİT toplantılarında davet üzerine sunumlar yaptık. Gürcistan, Moldova ve Arnavutluk gibi bazı ülkelerin Dışişleri Bakanlıklarına da talepleri üzerine sistemimizi anlatıyoruz.
Ülkemizde de takdir edildik. 2013 Aralık ayında dönemin TBMM Başkanı Sayın Cemil Çiçek’in ev sahipliğinde düzenlenen “e-TR” ödül töreninde Bakanlığımız e-Vize uygulamasıyla “Kamudan Vatandaşa e-Hizmetler” kategorisinde birincilik aldı.
e-Vize uygulamamız, sınır kapıları vize birimlerinin ve dış temsilciliklerimizin mesailerinde kaydadeğer tasarruf sağlıyor. Ayrıca, yabancı turistlerin ve işadamlarının ülkemize gelişlerini kolaylaştırarak ülke ekonomisine katkıda bulunuyor. Burada şunu özellikle vurgulamam gerekir; e-Vize sistemi daha önce sınır kapılarında vize alan yabancıların hayatlarını kolaylaştırdı. Ama bundan daha önemlisi bulunduğu ülkede temsilciliğimizin olmadığı ve sınırda vize alma hakkına sahip olmayan kişilere de e-Vizeyle ulaşmış oluyoruz. Bu kişiler Türkiye vizesi almak için üçüncü ülkelere gitmeyeceklerinden ülkemize sehayat imkanından yoksundular. Şimdi ise 7 gün 24 saat internet erişimi olan her yerden e-Vizelerini alabiliyorlar.
e-Vize sistemimizi anlatan çok kısa bir videomuz var. İzlemenizi ve yabancı dostlarınızla paylaşmanızı öneririm.