İnternet ile ilk kez 1995 yılında tanıştım. O tarihte “www” ile başlayan adresler henüz kullanımda değildi. Gopher olarak bilinen bir sistem ile bazı adreslere bağlanıp haber ve bilimsel yazı gibi metinler bilgisayar ortamında okunabiliyordu. e-Posta hesabının ne olduğunu, nasıl kullanıldığını da Gopher ile tanıştığım bu dönemde öğrendim.

Dışişleri Bakanlığı olarak ilk İnternet sitemizi aynı yılın sonlarında hazırladık. İntenetin kullanımı hızla yaygınlaşmaya başlayınca bu çalışmaları yürütmek amacıyla bakanlıkta ayrı bir birim kurduk. Hazırladığımız web sitesi üzerinden ülkemizin tanıtımını da yapmayı planladığımız için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü de bize destek verdi. Teknik desteği ise Tübitak’tan aldık. Sanırım bakanlıkta başlattığımız bu çalışma, kamu kurumları içinde de ilk web uygulamasıydı.

Biz bu çalışmaları yaparken web teknolojisi de kısa sürede gelişti; hem daha hızlı, hem de görselliği ağır basan sayfalar kullanıma sunuldu. Web uygulamalarının yaygınlaşması ile birlikte sonraki dönemde dış temsilciliklerimiz de kendileri için ayrı sayfalar hazırlayarak bulundukları ülkelerde web üzerinden de bilgi sunmaya başladılar. Nitekim bu çalışmalardan birini 1997 yılında Almanya’da Sanal Konsolosluk adıyla Bonn Büyükelçiliğimiz adına Mainz Başkonsolosluğumuzdaki teknik ekibimiz gerçekleştirdi.

O tarihlerde dış temsilciliklerimiz web sayfalarının bir merkezden geliştirilmesi öngörülmediği için zaman içerisinde maalesef bir birlerinden farklı uygulamalar ortaya çıktı. Hem içerik, hem de tasarım yönünden farklı olan bu sayfaların web adreslerinde de bir benzerlik yoktu. Bazı büyükelçiliklerimiz bulunulan ülkedeki dilden web adresleri aldılar, kimileri com, kimileri org ve net uzantılı farklı adreslerle siteleri kullanıma sundular.

Bu tür çalışmalarda eşgüdümü bir kere başta sağlayamayınca daha sonraları çalışmayı kontrol altına almak da zorlaşıyor. Nitekim bu konuda da öyle oldu. Yıllar boyu dış temsilciliklerimizin web sayfaları değişik adreslerde, değişik içerik ve görünümde hizmet vermeye devam etti. Bu durum bir yandan temsilciliklerimizin bu çalışmalar için çok zaman ayırmasına neden oluyor, diğer yandan da her bir web sitesi için ayrı tasarım ve bulundurma bedeli ödememiz gerekiyordu. Sayfaların standart olmaması ise belki bunlardan da önemli bir sıkıntıydı.

Riyad Büyükelçiliğimizde görevliyken bu konuyla gönüllü olarak ilgilendim. Çok fazla bir harcama yapmadan mevcut dağınık yapıdan daha güçlü ve standart bir yapıya geçilebileceğini düşünüyordum. Büyükelçilikteki mesai arkadaşlarımın da desteği ile öncelikle mevcut durumu ortaya çıkartan bir çalışma yaptık. Web sitesi olan dış temsilciliklerimizin o andaki uygulamalarını bir Power Point Sunum dosyasında derledik. Ortaya çıkan manzara hiç de iç açıcı değildi. Bu linki tıklayarak o zamanki durumumuzu sizler de görebilirsiniz. İçerik ve tasarım yönünden bir an önce bir düzenleme yapıp sayfalarımıza çeki düzen vermemiz gerekiyordu. Tabii bu çalışmayı yaparken tüm dış temsilciliklerimizin birörnek e-Posta adresi ve web adresi kullanmaları da çalışmamızın bir parçası olmalı diye düşünüyorduk.

Mevcut durumun fotoğrafını çıkardıktan sonra sıra çözüm yöntemini bulmaya gelmişti. Diğer ülke dışişleri bakanlıklarının dış temsilciliklerindeki uygulamaları araştırdık. Aslında çok sayıda ülkenin web siteleri bizimkinden farklı değildi. Buna karşılık Danimarka, İngiltere gibi bazı ülkeler standart yapıda web siteleri kullanıyorlardı. Biz de yaptığımız çalışmada, sitelerimize İngiltere, Almanya, Japonya ve Suudi Arabistan gibi farklı ülkelerden bağlanıldığında nasıl bir büyükelçilik ve başkonsolosluk sayfası görüntülenmesini istediğimizi düşündük ve buna göre sayfa içeriklerini ve sitenin genel yapısını tasarladık. Kısa bir süre içerisinde dış temsilciliklerimiz web sayfalarının çatısı ortaya çıkmıştı. Bu çerçevede web ve e-Posta adreslerini de tüm temsilciliklerimiz için birörnek olarak belirledik.

Benzer çalışmalar yapacak kuruluşlar için standart formatta hazırladığımız dış temsilcilik web sayfalarımızın iyi bir örnek olacağını düşünüyoum. Yeni sayfalarımız bir yılı aşkın süredir başarıyla kullanılıyor. Büyükelçilik ve başkonsolosluklarımızın tümü artık bu alt yapıyla sitelerini hazırlıyorlar. Daha doğrusu site hazırlamıyorlar, yalnız kendi temsilcilikleri için girilmesi gereken verileri sisteme kaydediyorlar. Bunun dışında, sitelerin genel tasarımının geliştirilmesi, dış politikamızla ilgili temel bilgiler başta gelmek üzere genel içerikli metinlerin girilmesi de bakanlığımız merkez birimleri tarafından üstleniliyor. Temsilcilik web sitelerine internet kullanıcıları tarafından girilen yorumların yönetimi ve iletilen bilgi taleplerinin cevaplandırılması ise ilgili temsilciliklerimiz tarafından yapılıyor.

Yazımın başlarında, önceki web yapılanmamız hakkında bilgi verirken eski sayfalarımızın örneklerini bir Power Point dosyası halinde bilginize sunmuştum. Yeni yapılanmadan sonraki sitelerimizden de bir kaç örnek adresi aşağıda incelemenize sunmak istiyorum. Bu adreslerdeki temsilcilik isimlerini değiştirerek yüzden fazla büyükelçilik ve başkonsolosluğumuz sayfalarına pratik bir şekilde erişmeniz mümkün olabilecektir.

İncelemeniz için bazı büyükelçiliklerimiz ve başkonsolosluklarımızın adresleri şöyle:

www.cidde.bk.mfa.gov.tr
www.bregenz.bk.mfa.gov.tr
www.berlin.be.mfa.gov.tr
www.roma.be.mfa.gov.tr
www.mainz.bk.mfa.gov.tr
www.sikago.bk.mfa.gov.tr
www.riyad.be.mfa.gov.tr

Dış temsilciliklerimizin web sayfalarının standardizasyonundan sonra şimdi sıra, bakanlığımız web sitesi ile kurum içinde kullandığımız bilgi bankasının da tamamen merkezi veritabanı ile entegre çalışacak şekilde düzenlenmesine geldi. Yaklaşık bir yıldır üzerinde çalıştığımız Dışişleri.Net ile bu amacımıza yaklaşabileceğimizi düşünüyorum. Bu hedefe ulaşmamız durumunda, kamu kurumları bilişim alt yapılarının eşgüdümü konusunu yeniden ilgili makamlarımız nezdinde gündeme getirmeyi planlıyoruz.
.